Tata-Steel 2015

Het zit er weer op, de prijzen zijn verdeeld: Magnus Carlsen won het Tata-Steel Chess-Tournament met een half punt voorsprong op een heel peloton achtervolgers, onder wie "onze" Anish Giri. De B-groep werd gewonnen door het fenomeen Wei Yi of Yi Wei, die een fenomenale score van 10½ punten behaalde, een halfje meer dan "favoriet" David Navara.

Carlsen kon tevreden zijn na weer een toernooizege in Wijk aan Zee. Afbeelding: NOS.

Eindstand A-groep:

1. Carlsen 9

2-5. Vachier-Lagrave, Giri, So, Ding 8½

6. Ivantsjoek 7½

7. Caruana 7

8. Radzjabov 6

9-10. Wojtaszek, Aronian 5½

11. Hou 5

12. Saric 4½

13. Van Wely 4

14. Jobava 3

Eindstand B-groep:

1. Wei 10½

2. Navara 10

3. Shankland 9

4. Van Kampen 8½

5-6. Saleh, Sevian 7½

7. Potkin 7

8. L'Ami 6½

9. Gunina 5

10-11. Michiels, Klein 4½

12. Haast 4

13. Dale 3½

14. Timman 3

Maar goed, de echte wedstrijd was natuurlijk de kies-je-team-wedstrijd. Maar liefst 14 mensen namen de moeite een schaakteam samen te stellen. Niet iedereen was even succesvol en uiteindelijk gingen Jokim en Yme met de eer strijken: zij scoorden 96 punten; duidelijk minder dan de maximale score van minstens 108 punten, maar ook duidelijk meer dan de referentiescore van zo'n 85 punten. De winnaars hadden met elkaar gemeen dat ze Ivantsjoek en Wei in hun team hadden opgenomen. Eerstgenoemde speelde in Wijk aan Zee zijn beste toernooi sinds het ACP Golden Classic-toernooi in 2012, terwijl laatstgenoemde de verschrikking van de B-groep was.

Cumulatieve score vergeleken met de referentiescore.

Eindstand kies-je-team-wedstrijd:

1-2. Jokim, Yme 96

3. Daan 95

4. Pascal 91½

5. Etienne 90½

6. David 89½

7. Vincent 87

8. Ashley 86½

9-10. Kasper, Ewoud 84½

11. Roland 83½

12-13. Robert, Lars 81½

14. Jarno 80

15. Aap 78

David bewees zichzelf met een score van 4½ punt een dubbele slechte dienst. Afbeelding: Chessbase.

De referentiescore was ongeveer 6,56 punt per ronde (21 punten x €500/€1600). Een score hoger dan de referentiescore kan dus als "goed" worden beschouwd. De hoogste score werd behaald door Ashley in de laatste ronde (10½ punt) en de laagste door Ewoud in ronde 5 en de aap in ronde 3 (3 punten). Ook dit jaar bakte de aap er weinig van: hij sukkelde de hele tijd in de achterhoede en finishte ook als laatste.

De grootste miskoop van de aap was wel Jobava, die verder alleen door Ashley was aangekocht. De creatieve Georgische grootmeester was vorig jaar op een wat twijfelachtige manier de smaakmaker in de B-groep en dat was voor veel deelnemers al een reden om hem niet aan te kopen. De resultaten bevestigen hun gelijk: met negen nederlagen leverde hij maar erg weinig waarde voor zijn geld: Jobava kostte ruim 12 euro per punt.

Jobava: altijd goedlachs en de ideale tegenstander. Afbeelding: chess.com.

Daarmee was Jobava echter niet de grootste miskoop van het toernooi. Die "eer" was weggelegd voor "onze" Jan Timman, die in de tweede helft van het toernooi steeds meer spoken begon te zien en maar bleef verliezen. Een slechte conditie? Of heeft hij iets onder de leden? Zorgwekkend is het wel. Uiteindelijk sloot de gevallen wereldtopper het toernooi op de laatste plaats af met drie schamele punten en dat kan niet anders dan een afgang genoemd worden.

Jan Timman zit met de handen in het grijze haar: hij bleef maar verliezen. Afbeelding: Chessbase.

Timmans vormverlies was opmerkelijk te noemen, vooral omdat hij vorig jaar nog tweede werd in de B-groep. Maar goed dat Saric en Wojtaszek dit jaar naar de A-groep waren gepromoveerd en niet Timman... Even opmerkelijk was het vormverlies van Aronian, die vorig jaar de A-groep won. Dit jaar speelde hij werkelijk waar niets klaar: hij wist alleen Jobava een nederlaag aan te smeren. Voor de rest kwam hij niet in de buurt van het vijandelijke doel en dus moest hij het doen met een gedeeld negende plaats.

Aronian speelde slecht en hij wist zelf ook niet waarom. Afbeelding: chess-news.

Tegenover alle miskopen stonden ook spelers die verrassend veel waar voor hun geld opleverden. De beste koop was Ari Dale, een licht motorisch gestoorde Australische jongen. Als laagsteratinghouder werd van tevoren gevreesd dat hij door iedereen aan stukken zou worden getrokken, maar met zeven remises overtrof hij alle verwachtingen. Maar aan de 10 euro die hij kostte kon je je ook moeilijk een buil vallen.

Beste koop volgens de consumentenbond: Ari Dale. Afbeelding: Chessbase.

Eveneens veel waar voor zijn geld leverde Samuel Sevian op, een Amerikaans wonderkind. Na een teleurstellende start van twee nullen rechtte hij de rug en eindigde op 7½ uit 13. Niet slecht voor de nummer 2-na-laatst. Diezelfde score was er voor Ivantsjoek in de A-groep, de grillige Oekraïense grootmeester die de laatste jaren uit de wereldtop was weggevallen, maar in Wijk aan Zee liet zien dat hij het spelletje nog niet verleerd was.

Ivantsjoek is terug van weggeweest: in Wijk aan Zee kon hij weer met de besten mee. Afbeelding: Chess 24.

Tot slot waren er nog goede resultaten van de Chinezen: Liren Ding eindigde op een halfje van Carlsen in de A-groep en over Wei Yi of Yi Wei heb ik het al gehad.

Kosten (in virtuele euro's) en waarde (in punten) van de spelers van de A- (grijze stippen) en B-groep (zwarte rondjes). De stippellijn is de referentielijn.

Al met al hadden de deelnemers aan de kies-je-team-wedstrijd de schakers redelijk goed op waarde geschat: de spelers die vaak werden gekozen, scoorden doorgaans ook boven verwachting goed. Zo werd Carlsen uiteindelijk het vaakst gekozen. Ook Navara, de hoogsteratinghouder in de B-groep, was in trek. Timman en Jobava, die door het ijs zakten, werden juist nauwelijks aangekocht en dat spaarde de deelnemers een hoop geld uit. Daarentegen gokten ook veel deelnemers op Aronian en L'Ami, die er niet veel van bakten.

De spelers die vaak werden gekozen, presteerden iets beter.

Al met al werd het systeem nipt verslagen: de gemiddelde score van 87,7 punt per deelnemer was 2,4 punt hoger dan de referentiescore. Uiteindelijk is mijn voorbeschouwing niet echt uitgekomen: op basis van de hoeveelheid gekochte spelers uit de B-groep tipte ik Robert en Jarno als lichte favoriet, maar zij eindigden onderaan. Wel plaatste ik de kanttekening dat Jarno en Ashley, met hun afwijkende teams, het of heel goed of heel slecht zouden doen. Voor beide deelnemers gold dat hun unieke spelers eigenlijk miskopen waren, waardoor ze lange tijd in de achterhoede sukkelden. Voor Robert betekende zijn risicoloze aankoopbeleid dat hij langzaam naar de achterhoede werd verbannen.

6 van de 7 goed: Ymes aankoopbeleid was indrukwekkend. Jokim won ondanks Timman.

In ieder geval was het voor mij weer erg leuk om deze wedstrijd te organiseren. Ik wil het volgend jaar weer doen!