8 maanden herfst

Goed nieuws! Het ziet ernaar uit dat we de aankomende week mooi weer krijgen. Dat mocht ook wel een keertje, want de afgelopen maanden hebben we in dit koude landje toch al niet echt geboft met het weer. Weertechnisch waren er maar weinig hoogtepunten. De zon wilde nog niet echt gloeien en de meeste dagen werden ontsierd door regenbuien. Echt warm is het niet geworden. Een keertje 20 graden, dat was het wel. Echt lente is het nog niet geweest. En dat terwijl wereldwijd de temperaturen enorm hoog zijn dankzij een krachtige El Niño. Het fenomeen zorgt voor hogere temperaturen voor de westkust van Zuid-Amerika en dat is goed te zien op het onderstaande kaartje:

2015 was het warmste jaar ooit gemeten. Afbeelding: The Guardian.

Zou El Niño ook het weer in West-Europa in de war schoppen? Daar is nog altijd geen bewijs voor gevonden. Indirecte effecten zijn er misschien wel. Zo lijkt het erop dat de hoge temperaturen ervoor hebben gezorgd dat er veel ijs van Groenland is gesmolten. Hierdoor is de Golfstroom verzwakt en dat is ook duidelijk in het plaatje te zien: voor de oostkust van de Verenigde Staten, het brongebied van de Golstroom, is relatief warm, terwijl de Ierse en Noorse kust relatief koud zijn.

Over de Golfstroom is veel geschreven. Zonder de Golfstroom zou het in Nederland veel kouder worden. Dat is niet waar; het klimaat aan de Amerikaanse Westkust is goed vergelijkbaar met het Nederlandse klimaat, ondanks dat daar geen Golfstroom is. Inderdaad was de temperatuur in het afgelopen bijna-Golfstroomloze jaartje niet kouder dan anders. Sterker nog: het begin van de winter was ongewoon zacht. Grofweg kon het afgelopen jaar in de volgende seizoenen worden opgedeeld: lente (mei en juni), zomer (juli en augustus), herfst (september tot en met december) en winter (januari tot en met april).

Temperatuurverloop van het afgelopen jaar. Gegevens: Weerstatistieken.

In de grafiek springt de overgang van zomer naar herfst er goed uit. Na een hittegolf in juli en vrij constante warmte in augustus, ging de temperatuur op de eerste dag van september plotseling flink omlaag. Op slechts een aantal dagen overschreed het kwik in september ook maar net de 20 graden; geen beste score voor een maand met gemiddelde maximumtemperaturen van bijna 19 graden. De zomerse warmte kwam daarna ook niet meer terug. Wel begon november benauwd en verliep december geheel vorstvrij. De winter deed voorzichtig zijn intrede in januari. Tot vandaag bleef de vorst in het land, maar het lijkt er dus op dat het weer op de april-mei-overgang eindelijk weer richting de zomer gaat. Dat mocht ook wel na vier maanden herfst en vier maanden winter. In de onderstaande grafiek zijn die twee seizoenen goed zichtbaar:

Temperatuuroverschot ten opzichte van gemiddelde jaartemperatuur.

Tot en met augustus vorig jaar liep de gemiddelde etmaaltemperatuur (rood) in grote lijnen in de pas met het 30-jarige gemiddelde (groen). De koude fases in september en vooral oktober zijn goed in de grafiek te zien. Halverwege oktober begint de koude jaarhelft en dus begint de grafiek vanaf dat punt te dalen. Het temperatuuroverschot blijft echter nog tot december (!) nagenoeg constant en begint daarna pas te dalen. De kou van de afgelopen weken is duidelijk in de grafiek te zien. Desondanks waren de afgelopen 366 dagen bijna 300 graden warmer dan normaal en dat kwam vooral door die recordzachte decembermaand.

Het lijkt er dus inderdaad niet op dat de verzwakking van de Golfstroom voor een temperatuurdaling heeft gezorgd. Het omgekeerde is juist gebeurd. Helaas zijn de pieken afgevlakt en de dalen opgevuld, zodat het weer de afgelopen tijd veel van hetzelfde was. Geen echte winter met volop sneeuw en een Elfstedentocht en ook geen lente met vrolijke mooiweerdagen. Gelukkig gaat daar binnenkort verandering in komen.