Tata-Steel: toch weer Carlsen

Wiskunde kraakt kies-je-team-wedstrijd

Het was geloof ik drie jaar geleden dat Pascal de schaaktrainer de aanzet gaf voor het jaarlijkse ritueel dat ik afgelopen maand voor de derde achtereenvolgende keer heb georganiseerd: de kies-je-team-wedstrijd. We waren destijds met een hele groep in Wijk aan Zee en het leek hem wel leuk als we voor die ene ronde spelers "aankochten" binnen een bepaald budget. Na wat puzzelen had ik het systeem zoveel mogelijk uitgebuit als maar kon. Daan, die om de een of andere reden vaak werd aangeduid als Bart, had het nog beter voor elkaar, zodat hij de wedstrijd uiteindelijk met bijna de maximale score won.

De voorspellingen van toen.

Ook dit jaar had hij de zwakke plekken van het systeem feilloos in de gaten. Bij het waarderen van de spelers maak ik immers gretig gebruik van het ratingsysteem. Doordat sterke schakers toch niet minder grillig zijn dan andere schakers, had ik ook niet echt een manier om het ratingsysteem te slim af te zijn. Vervolgens moesten de verwachte scores worden omgezet naar prijzen en door de afrondingsfouten zouden er altijd spelers een fractie te duur of te goedkoop worden verhandeld. Daan wist precies wie de "koopjes" waren en deed daar zijn voordeel mee: na zijn derde plek van vorig jaar won hij nu, na de hele tijd bovenin meegedraaid te hebben. De wiskunde had de kies-je-team-wedstrijd dus maar mooi even gekraakt.

Na drie jaar kies-je-team-wedstrijden organiseren begint er wel langzaam een patroon zichtbaar te worden. Sommige mensen hebben er altijd een gelukkige hand in, terwijl anderen steeds met een team vol miskopen zitten. Jokim, die de wedstrijd vorig jaar samen met Yme won, finishte maar een half punt achter Daan. Vooral zijn spelers in de A-groep waren een schot in de triple 20. De derde plek van niet-schaker Roland was verrassend. Hij was de laatste speler die de "aap" versloeg.

Eindstand:

1. Daan 82½

2. Jokim 82

3. Roland 80½

4/5. Yme, Vincent 77½

6. Robert 76½

7/8. Ewoud/Jarno 75½

Naast het podium en onder de referentiescore van 78 punten was het dringen geblazen. Yme, Vincent, Robert, Ewoud en Jarno eindigden erg dicht bij elkaar. Robert en Jarno hadden traditiegetrouw veel spelers in de B-groep en de Chinese Yifan Hou, die in het begin van het toernooi hoge ogen gooide. Daarna kwam de klad erin en dus gleden ze af van de subtop naar de staart van de ranglijst:

Voortschrijding per deelnemer van de voorsprong of achterstand t.o.v. referentiescore van 6 punten per ronde.

De gemiddelde eindscore van de acht deelnemers lag een half punt boven de verwachte eindscore (de "aap"), wat aangaf dat het ratingsysteem niet gemakkelijk te kraken was. Inderdaad presteerden de meeste schakers ook vrijwel op hun verwachte niveau, maar er waren uitzonderingen:

Prijs per speler en effect op de eindscore als het team alleen uit de genoemde speler bestaat.

De meeste spelers zitten netjes om de nullijn (rood) en slechts een handjevol spelers vallen er echt buiten. De B-groep van dit jaar was een beetje raar. De groep bestond vrijwel volledig uit jonge spelers, die werkelijk waar enorm wisselvallig waren en zich vaak van merkwaardige openingen bedienden. Uiteindelijk won oudgediende Dreev, die geen vreemde capriolen uithaalde, samen met de jonkies Baskaran en Safarli. Hoogsteratinghouder Nisipeanu bakte er werkelijk waar niks van. Net als Sadler een aantal jaar geleden in de C-groep kwam hij geen barkruk voorbij: hij won alleen in de eerste ronde van Nino la Niña, om daarna zijn remisereeks slechts onderbroken te zien worden door een werkelijk waar schandalige nederlaag tegen Chesschick Anne Haast. De laagsteratinghouder kende halverwege het toernooi een opleving, toen ze na Nisipeanu ook Nino la Niña aan de zegekar bond, maar daarna was het weer huilen met de pet scheef, want haar score van 2 uit 13 was natuurlijk diep triest.

In de A-groep waren de spelers wat stabieler. Geen enkele speler viel echt uit de toon en geen enkele speler was echt dominant. Caruana speelde het overtuigendst, maar hij liet te veel punten in eindspelen liggen. Een verprutste opening tegen Tomashevsky in de laatste ronde betekende dat Carlsen naar de toernooizege kon freewheelen. De afgelopen jaren wisselden hij en Aronian de toernooiwinsten af, maar doordat Aronian dit jaar verstek liet gaan, viel de 78e editie van Wijk aan Zee hem alsnog ten deel.

Beste koop was echter Liren Ding, die gelijk met Caruana en maar een puntje achter Carlsen eindigde na een goed en volwassen gespeeld toernooi. Ook King Look kon tevreden zijn over zijn score, al zal hij niet blij zijn met de karrenvracht aan punten die hij liet liggen door een gebrek aan tactische scherpte. Dat Carlsen door zijn gestuntel de wind vol in de zeilen kreeg, was niet bevorderlijk voor de spanning in het toernooi.

Voor Anish Giri was het toernooi daarentegen een ontnuchterende ervaring. Slechts door een godswonder bleef de schade beperkt tot maar één nederlaag, een nederlaag die hij nota bene in de eerste ronde van het toernooi al te pakken had. Keer op keer smeekte hij bijna om afgemaakt te worden, maar noch Caruana, noch Navara, noch angstgegner Hou slaagde daarin. Door twee goedkope overwinningen eindigde Giri zelfs nog op een volkomen onverdiende plusscore.

De kneus van de A-groep was echter Michael Adams, die in Wijk aan Zee amper scherpe pijlen op zijn boog bleek te hebben. Met wit kwam hij geen barkruk voorbij en met zwart ging hij vaak na lange manoeuvreerpartijen ten onder. Met vijf punten mocht hij King Look en Yifan Hou gezelschap houden op de laatste plaats. Opmerkelijk was daarnaast dat Navara, die Carlsen in de openingsronde moeiteloos op remise hield, Giri bijna omverliep en Caruana in de pan hakte, uiteindelijk geen al te best toernooi had. Hij liet het helaas tegen de zwakkere deelnemers afweten, wat er natuurlijk weer voor zorgde dat het veld dicht bij elkaar bleef:

Kruistabel van de A-groep.

Kruistabel van de B-groep.

Dan tot slot nog het ultieme team. Ik kom tot:
Carlsen (125)

Ding (105)

Yi (90)
Baskaran (61)
Safarli (61)
Dreev (60)
Antipov (49)

Van Foreest (46)

597 euro voor 87½ punt, dat is vijf punten beter dan de winnaar. Kan iemand dit nog verbeteren?